Publikacja | Druga Przestrzeń | ASP w Katowicach

 

Publikacja podsumowująca projekt "Druga Przestrzeń", zrealizowany wspólnie 
z Jolą Jastrząb. Jego założeniem była praca ze studentami Pracowni Rysunku 
I Roku Malarstwa ASP w Katowicach w miejscach poza uczelnią, szczególnie 
trudnych i naznaczonych wyizolowaniem społecznym, niejako w "drugiej 
przestrzeni". Projekt trwający cztery lata to cykl działań artystycznych 
i warsztatów, przeprowadzonych w Areszcie Śledczym w Katowicach 
(tytułowa Druga Przestrzeń), w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej 
w Piekarach Śląskich (Droga Wewnętrzna) i Zakładzie Opieki Długotermino-
wej EPIONE w Katowicach (Ciało Zmienne). Działania odbywające się 
w każdym z tych miejsc, skłaniające do dyskusji na temat sztuki w przestrzeni 
społecznej, miały również charakter arteterapeutyczny i prowadzący do zmiany
świadomości uczestników. Oprócz aktywności z udziałem studentów i ich 
podopiecznych, projekt dokumentuje także nasze autorskie działania 
writingowe w Areszcie Śledczym, prowadzone równolegle. 
W rutynowych miejscach przebywania osadzonych (na ścianach, podłogach 
i schodach) umieszczałyśmy słowne komunikaty, odpowiednio opracowane 
typograficznie i zintegrowane z otoczeniem, mające na celu pobudzenie 
do refleksji, przerwanie rutyny i wciągnięcie w proces bardziej 
zaangażowanej wymiany myśli i reakcji.

***

SŁOWA PRZENOŚNE | projekt writingowy w Areszcie Śledczym w Katowicach.

Słowa potrafią zmienić nasze uczucia, wpłynąć na nastrój, sposób postrzegania 

i wartościowania. Nieustannie pojawiają się w myślach, są stale obecne 

w codziennych rozmowach z innymi i z samym sobą. Niezmiennie służą ekspresji 

i komunikacji. Ze swoją warstwą znaczeniową i symboliczną są potężnym 

narzędziem, z szeregiem odniesień kulturowych w całym systemie językowym 

z którym wiążemy się od początku naszej świadomej paplaniny. 

Nazywając rzeczy „po imieniu” za pomocą słów, nieustannie znaczymy 

rzeczywistość, tworzymy obrazy wszystkiego, co znamy i co możemy 

sobie wyobrazić.

Słowa potrafią działać jak katalizatory wewnętrznych procesów lub służyć 

rozpoznaniu prawd ukrytych gdzieś na wewnętrznym twardym dysku, stymulując 

indywidualny rozwój. Dzięki umiejętności afirmowania i wspierania wartości, 

które chcemy przywołać do naszego życia za pomocą słów, sięgając 

do inteligencji emocjonalnej, mogą mieć miejsce nawet procesy samoleczenia

i powrotu do równowagi psychicznej. Sięgając dalej, do fizyki kwantowej 

i eksperymentu japońskiego naukowca i pisarza, Masaru Emoto, który udowodnił, 

że ludzkie emocje i słowa wibrujące z odpowiednią częstotliwością mogą wpływać 

na sposób krystalizacji próbek wody (harmonijny przy pozytywnym przekazie, 

chaotyczny przy negatywnym), tym bardziej zasadne i fascynujące okazuje się 

badanie subtelnych zależności pomiędzy tym, co wyrażamy przy pomocy 

odpowiednio naładowanych energetycznie słów, a naszymi reakcjami 

psychofizycznymi.

Chęć ingerencji artystycznej w przestrzeń Aresztu Śledczego w zderzeniu 

z niewielkimi możliwościami naruszania powierzchni zabytkowego obiektu 

więzienia od początku stanowiła dla nas spore wyzwanie. Postanowiłyśmy 

jednak wykorzystać tę sytuację zastanego ograniczenia i na zasadzie less is more, 

działać z prostą lakoniczną formą słowa, jako nośnika treści i znaczeń, wyklejaną 

w dostępnych dla osadzonych częściach budynków. Przyjęłyśmy założenia 

umieszczania pojedynczych słów, krótkich haseł i zdań w miejscach
rutynowych wizyt osadzonych, na ścianach, oknach, schodach i korytarzach. 

Napisy zostały spójnie opracowane typograficznie i pojawiały się w postaci

bardziej lub mniej widocznej, czasem mocno eksponowane, a czasem niewielkie, 

„snujące się” przy podłodze, czekające na dostrzeżenie i odpowiedni moment 

odkrycia. Każdy z nich został odpowiednio dopasowany do konkretnej 

powierzchni, jej możliwości i przeznaczenia w strukturze budynku.
Te komunikaty słowne, często o metaforycznym znaczeniu, miały skłaniać 

do zatrzymania się, refleksji lub choćby zauważenia ich w zasięgu wzroku. 

Przenikając do świadomości osadzonych, być inspiracją do poprawy 

samopoczucia, bodźcem do chwilowej zmiany optyki, czy brzmienia
wewnętrznego dialogu, toczonego w monotonnej izolacji. Zależało nam, 

by za pomocą tych „gadających ścian” wywołać pewną interakcję, naruszyć 

neutralną dotąd przestrzeń więziennych pomieszczeń, angażując ją i jej 

użytkowników w proces bardziej indywidualnej wymiany.
Stworzyć nowe trasy skojarzeń, sprowokować do własnych przemyśleń 

nad istotą czytanych słów, licząc na osobiste odczucia i reakcje.

(tekst autorski, publikacja)


ODDZIAŁ ŻEŃSKI | Wrażliwość

 

 

ODDZIAŁ MĘSKI | Koan